ÇeÅŸitli cezaevlerinde kalan tutuklu ve hükümlülerin TTB'ye gelen baÅŸvuruları doÄŸrultusunda kelepçeli muayene yapıldığına yönelik ÅŸikayetlerin arttığını deÄŸerlendiren TTB Merkez Konseyi, hekimlerin tutuklu ve hükümlü muayenelerini hasta-hekim iliÅŸkisi etik ilkelerine ve hekimlik deÄŸerlerine baÄŸlı, insan haklarına saygılı bir biçimde yapmalarının önemine dikkat çekerek, yetkililere bu konudaki yükümlülüklerin yerine getirilmesi çaÄŸrısında bulundu. 

Tutuklu ve Hükümlü Ä°nsanlara Yönelik SaÄŸlık Hizmetleri

Türk Tabipleri BirliÄŸi’ne Ä°zmir-Buca-Kırıklar, TekirdaÄŸ, Düzce-Bolu, F Tipi Bolu, Mahmutlar-Alanya-Antalya, MuÅŸ E Tipi, MaraÅŸ-Elbistan, Osmaniye T Tipi, Kocaeli-Gebze-Kadın ve Erkek, Rize-Kalkandere, Ankara Sincan, Hacılar-Kırıkkale cezaevlerinde kalan tutuklu ve hükümlülerden gelen baÅŸvurularda kelepçeli muayene yapıldığı ifade edilmektedir.

Artan şikayetler nedeniyle hekimlik değerleri ve hekimlik meslek etiği kuralları ışığında sağlık hizmetlerinin verilme koşullarını yetkililer ve meslektaşlarımız ile bir kez daha paylaşma ihtiyacı duymaktayız.

Tutuklu ve hükümlülerin muayenesi, her hastada olması gerektiÄŸi gibi, kiÅŸilik haklarına saygılı bir biçimde, hekimlik sanatını uygulamaya elveriÅŸli koÅŸullarda yapılmalı ve bireysel gizlilik hakkı korunmalıdır. Polis ya da diÄŸer kolluk görevlileri hiçbir zaman muayene odasında bulunmamalıdır. Hekimin, bu koÅŸulların saÄŸlanması için ilgililerden istekte bulunma hakkı ve sorumluluÄŸu vardır. Yetkililerin de bu koÅŸulları saÄŸlama yükümlülüÄŸü bulunmaktadır.

Türk Tabipler BirliÄŸi'nin Aralık 1994’te bu konuyla ilgili bir bildirgesinde ÅŸu noktalara dikkat çekilmiÅŸtir:

1. Hastanede karşılaÅŸtığımız mahkum bizim için bir hastadır. Bu baÄŸlamda hasta hekim iliÅŸkisinin konusu olmayacak ÅŸekilde ÅŸahsın yargılanmasına veya hüküm giymesine gerekçe olan nedenin araÅŸtırılması anlamlı deÄŸildir.

2. Kişinin hastaneye giriş kaydının yapılması sağlanmalıdır.

3. Hekim kendisini tanıtmalı, adını ve soyadını açıkça belirtmelidir

4. Muayeneler sırasında hastaların kelepçeleri açtırılmalı, klinik özgürlük koÅŸullarına ve hasta haklarına uygun tam bir ortam saÄŸlanmalıdır. Bunun için muayene ortamlarında hasta ve saÄŸlık personeli dışında kimse bulunmamalıdır. Bu hasta ve hekimin hakkı ve hekimin görevidir.

5. Muayene sırasında herhangi bir travma bulgusu saptanırsa, bu bir tutanakla tespit edilmeli, kurum amirliği ve ilgili tabip odasına bildirilmelidir.

6. Tanısal yaklaşım için gerekli olan tüm tetkikler istenmeli ve bu konuda dış etkilenimlere kapalı olunmalıdır.

7. Hastalığı, tedavisi ve prognozu ile ilgili bilgiler bizzat hastanın kendisi ile paylaşılmalıdır.

8. Tüm bu bilgiler sevk kağıdına ad, soyad ve diploma numarası açık olacak ÅŸekilde belirtilmelidir.

9. Hastaneye yatırmanın gerekli olduÄŸu durumlarda dış etkiye maruz kalmaksızın tıbbi kanaatin gerektirdiÄŸi ÅŸekilde tavır alınmalıdır. Bu konudaki itirazlar resmi evraka imzalı bir tutanak ÅŸeklinde geçirilmelidir.

10. Mahkumların hasta yataklarına zincirlenmesi, kelepçelenmesi veya birtakım tıbbi giriÅŸimlerin bunların eÅŸliÄŸinde gerçekleÅŸtirilmesi mutlaka engellenmelidir.

11. Hasta odalarında jandarma ve gardiyan bulundurulmamalıdır. Hastane ve eklentilerinde yetki ve sorumluluk hekimindir. Hekimler bu yetkilerini hekim dışı kişilere devredemez.

12. Mahkum koÄŸuÅŸları hastanelerin bir eklentisidir. Bu saÄŸlık kurumunun iç iÅŸleyiÅŸinden hekim sorumludur. Burada bulundurulan hastaların tedavi ve bakımları aksatılmamalıdır. Gerekli sayıda saÄŸlık personeli bulundurulmalı ve acil giriÅŸim için gerekli donanım saÄŸlanmalıdır.

13. Hastaların tıbbi ve cerrahi tedavileri tıp dışı nedenler ve dinamiklerle aksatılmamalıdır.

14. Tüm hekimler bu tutumu almakla yükümlüdür, bu tutumlardan dolayı zarar gören hekimler bu durumu acilen en yakın tabip odası ve TTB'ne bildirmelidirler.

TTB bu bildirgesini, Hekimlik Meslek EtiÄŸi Kuralları, Tıbbi Deontoloji TüzüÄŸü, Hasta Hakları YönetmeliÄŸi, hekimlik uygulamalarına iliÅŸkin ulusal saÄŸlık mevzuatı,  uluslararası sözleÅŸmeler, Ä°stanbul Protokolü ve Dünya Tabipler BirliÄŸi bildirgelerinde belirtilen haklar ve hekim tutumu gerekliliklerine uygun olarak hazırlamıştır.

TTB olarak, meslektaÅŸlarımızın tutuklu ve hükümlülerin muayenelerini hasta-hekim iliÅŸkisi etik ilkelerine ve hekimlik deÄŸerlerine baÄŸlı, insan haklarına saygılı bir biçimde yapmalarının önemli ve gerekli olduÄŸuna, yetkililerin hekimlere bu koÅŸulları saÄŸlama yükümlülüÄŸüne dikkat çekmeyi bir görev olarak görüyoruz. 

Saygılarımızla.

Türk Tabipler